Khi giao tiếp với mọi người, cách ăn nói là một kiến thức và là một nghệ thuật. Khi đối nhân xử thế, chúng ta có thể động lòng nhau chỉ vì một câu nói, hoặc có thể đánh mất tình bạn vì những lời nói không đúng mực.
Trong “Tây Du Ký” có câu “ Khẩu khai thần khí tán. Thiệt động thị phi sanh”, tức là mở miệng nhiều lời sẽ hao tỗn thần khí, lưỡi động thường nói chuyện phải trái, hơn thua, đẹp xấu, khen chê…để rồi phải tranh đấu, mạ lị lẫn nhau khiến sinh ra lắm chuyện thương tâm.
Văn hóa dân gian của chúng ta có một câu nói: Đừng khuyên người khác nếu bạn nghèo, đừng thuyết phục người nếu bạn khó khăn. Chỉ trong từng đó từ thôi nhưng nó đã chứa đựng những chân lý sâu sắc. Trên thực tế, nửa sau của câu tục ngữ cũng tuyệt vời không kém, nó cũng nói lên bản chất của con người.
1. Đừng nói tuỳ tiện nếu bạn nghèo
Câu này có nghĩa là: Khi chúng ta gặp khó khăn hay nghèo khó, đừng nói chuyện tùy tiện. Trong Sách Chu Dịch từng nói: “ Hữu ngôn bất tín.” Khi một người gặp nghịch cảnh mà không tự giải quyết được cơm ăn áo mặc thì dù người đó nói gì cũng không ai tin. một sự thật tuyệt vời hoặc một câu hỏi đại học.
Trên thực tế, khi người ta nghèo, thực tế là để lắng nghe và cảm nhận nhiều hơn, thay vì huýt sáo và nói.
Tăng Quảng Hiền Văn nói rằng: “Bần cư náo thị vô nhân vấn, phú tại thâm sơn hữu viễn thân” – người nghèo sống ở khu vực trung tâm thành phố không có ai hỏi han, còn người giàu thì dù sống nơi rừng núi, cũng có khách tìm tới.
Dù là tham gia tụ họp bạn bè hay đàm phán, hợp tác với người khác, những người hay nói to, hay đùa cợt thường là người giàu có, quyền quý, dù có nhiều khuyết điểm thì vẫn được người khác tha thứ.
Vì vậy, khi một người nghèo khó, hãy cố gắng quản lý miệng của mình càng nhiều càng tốt, điều này cũng sẽ để lại ấn tượng tốt cho người khác, nếu bạn nói về nó, rất có thể sẽ khơi dậy sự oán giận từ người khác.
2. Không thể thuyết phục người khác nếu bạn nghèo
Có câu “ Nhân vi ngôn khinh” – Người có chức vụ địa vị thấp kém thì lời nói không có sức thuyết phục, không được coi trọng.
Trước khi Tô Tần nổi danh vào thời Xuân Thu và Chiến Quốc, ông ta không chỉ nghèo mà còn có địa vị xã hội thấp, vợ ông ta miễn cưỡng khi nhìn thẳng vào mặt ông ta, và đương nhiên không cho ông ta đồng sinh hoạt chi phí.
Tô Tần làm việc vất vả trong hoàn cảnh khó khăn như vậy, trong tâm bái phục Lục gia, vừa về đến nhà đã thấy vợ và cha mẹ từ xa ra đón.
Nếu một người không có địa vị xã hội và địa vị khiêm tốn, thì đừng thuyết phục người khác, vì họ có thể không tin những gì bạn nói.
Giống như nhiều phụ huynh, luôn luôn tư vấn cho con cái của họ để thành rồng thành phượng, nhưng không để một đứa trẻ phát triển một cách tự nhiên, sẽ không được lắng nghe.
Làm bất cứ việc gì trước hết phải có năng lực, sau khi lập được thành tựu mới có lòng tin, chỉ những gì bạn nói ra mới được người khác công nhận.
Nếu bạn không nổi bật, những gì bạn nói sẽ bị coi là khoe khoang và khó gây ấn tượng với người khác. Nếu bạn nghèo, đừng nói chuyện. Thực ra có một nửa câu nói cũ rằng bạn tự ti cũng không thuyết phục được người khác.
3. Hãy biết lượng sức mình
Ý của câu này là nếu bạn yếu đuối thì đừng làm những việc vượt quá sức chịu đựng của chúng ta.Trên thực tế, rất nhiều người thiếu năng lực bản thân nhưng lại luôn muốn chiếm vị trí cao, kết quả là họ làm mọi việc lung tung và tự đưa mình vào tình thế nguy hiểm.
Nỗ lực của bản thân khi đó sẽ khiến người khác cười, và cũng sẽ khiến bản thân rất xấu hổ.
Trong thời đại cạnh tranh, ai cũng nên tích lũy năng lượng, hãy biết là rồng ẩn mình, chỉ có như vậy mới gặp được quý nhân trong đời và thành đạt trong sự nghiệp.
4. Không tìm người thân khi gian khó
“Đừng tìm người thân trong gian khó” thực tế hơn không phản ánh sự ấm áp mà cả sự lạnh lùng của tình cảm con người.
Người thân đi lại nhằm mục đích gắn kết, giúp đỡ nhau thì không sao, nhưng thường xuyên tìm kiếm sự giúp đỡ của người thân sẽ khiến đối phương cảm thấy “mình là bà con kém” và ngày càng xa lánh. Khi gặp khó khăn phải tự tìm cách giải quyết, không nên nhờ vả.
Câu tục ngữ: “Đừng khuyên người khác nếu bạn nghèo, đừng thuyết phục người nếu bạn khó khăn” và nửa câu sau của nó: “Hãy biết lượng sức mình, đừng tìm kiếm người thân”, là kinh nghiệm của người xưa.
Tuy có vẻ nhiều người cho là không thuận nhưng đó là kiến thức mà chúng ta phải biết trong cuộc sống hàng ngày. Khi hiểu thấu đáo trí huệ của người xưa, chúng ta sẽ thấy rằng làm việc gì cũng phải dựa vào chính mình, nếu biết nuôi hoài bão thì tự nhiên sau này sẽ thuận buồm xuôi gió.
Lấy con người làm tấm gương có thể biết được được và mất, lấy lịch sử làm tấm gương có thể biết được thăng trầm. Cầu mong cho tất cả chúng ta đều có tấm lòng trong như gương và trí tuệ như nước!
Hằng Tâm Theo Aboluowang