“Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”, người Việt từ xa xưa rất trọng các nghi thức tang lễ và tâm linh.
1. Nên mặc trang phục đen hoặc trắng khi đi đám tang
Đầu tiên là về trang phục, khi tham dự 1 đám tang đưa tiễn người đã khuất, bạn đọc tuyệt đối không nên mặc những bộ trang phục lòe loẹt, kiểu dáng lố lăng.
Tốt nhất là nên lựa chọn quần áo màu đen trắng, trang điểm đơn giản và không nói cười ầm ĩ.
2. Không để chó, mèo nhảy qua xác người chết
Nếu để ý thì có thể nhận thấy chó, mèo tại những gia đình có người qua đời đều được nhốt lại, không cho phép tiến lại gần thi hài.
Có thể bạn đọc sẽ cho rằng đây là vì để tránh gây hỗn loạn. Thực chất thì đúng là để tránh gây “hỗn loạn” vì nếu như bị chó, mèo nhảy qua thì sẽ bị hiện tượng “quỷ nhập tràng” (người chết bật dậy bắt người).
Theo khoa học thì đó là khi chú mèo đang mang luồng điện mạnh, sẽ làm xác chết động đậy một chút. Tuy nhiên, tại Việt Nam thì quan tài thường được đặt rất cao, hiếm khi một con vật có thể nhảy qua được.
Tuy nói vậy, các bạn đọc đọc cũng không được để thú vật gần linh cửu của người đã khuất. Đây là một việc cần phải kiêng cữ sau đám tang và cả trong đám tang.
3. Không để nước mắt rơi xuống khi khâm liệm
Khóc là 1 cách thể hiện niềm xót thương của người ở lại đối với người đã khuất.
Tuy nhiên, nếu đang trong thời gian khâm liệm thì không nên rơi nước mắt vì điều này sẽ khiến con cháu gặp khó khăn trong làm ăn. Vì người xưa quan niệm rằng linh hồn người đã khuất thấy động lòng mà không thể siêu thoát được.
Cho nên, dù có thương tâm đến đâu thì cũng không được để cho nước mắt nhỏ vào thi hài.
4. Đi chậm rãi khi khiêng linh cữu
Thi hài của người đã khuất nên được nằm yên, ngoài lúc chuyển cữu ra thì nên nhẹ chân nhẹ tay để không gây ảnh hưởng đến.
5. Không quay đầu lại khi ra về
Sau khi đã hạ táng, người đi đưa tang cần đi 1 mạch ra về tuyệt đối không được quay đầu lại.
Như Abler đã từng đề cập trong bài viết linh hồn về đâu sau khi mất, linh hồn sẽ ở lại một trong những cửa ải và chờ đợi người thân, không thể đầu thai.
Việc này cũng giống như việc rơi nước mắt trên thi hài người đã khuất vì sẽ khiến linh hồn người đã khuất không thể siêu sinh.
6. Kiêng lấy vợ, lấy chồng khi đang để tang cha mẹ
Để tang ông bà, cha mẹ… là 1 hình thức để bày tỏ sự thương tiếc và kính trọng đối với người đã khuất.
Tùy theo quan hệ giữa các thế hệ mà tang kỳ sẽ dài ngắn khác nhau. Trong thời gian này, người để tang sẽ không tổ chức cưới vợ, gả chồng. Tuy rằng ngày nay thì quy định này đã lơi lỏng hơn trước nhưng cũng nên đợi cho đến sau giỗ đầu.
7. Kiêng để ánh sáng mặt trời soi trực tiếp khi cải táng
Nếu để ý, quan sát thì bạn đọc có thể thấy các đám cải táng hay còn gọi là sang cát đều được thực hiện vào buổi đêm, sáng sớm khi mặt trời chưa lên.
Bởi có nhiều trường hợp thi thể sau khi chôn cất nhiều năm vẫn còn nguyên vẹn và nếu như bị sánh nắng chiếu vào thì sẽ bị rữa và teo lại ngay.
8. Quan tài không dùng gỗ cây liễu
Cây liễu là loài cây có hạt, nếu làm quan tài bằng gỗ cây này thì sẽ có thể sẽ không có người nối dõi tông đường.
Tốt nhất, chúng ta nên chọn quan tài được làm bằng gỗ tùng hoặc gỗ bách. Đây ngoài là những loài gỗ tốt thì cũng rất tốt trong quan niệm về sự mất mát.
9. Lựa chọn nơi để chôn cất
Theo quan niệm của văn hóa phương Đông xưa kia, vị trí chôn cất gia trưởng, người đã khuất trong gia đình có thể ảnh hưởng đến vận mệnh, phúc họa của con cháu đời sau. Do đó, đây là điều kiêng cữ sau đám tang cần phải tránh nhất.
Để nhận được sự phù hộ của tổ tiên, gia đình có người mất cần tránh những nơi hạ táng như:
Nơi có tảng đá lớn
Bờ cát hay nơi có dòng nước chảy xiết
Nơi hoang vu, hẻo lánh
Đỉnh núi vắng vẻ, cô độc
Khu vực xung quanh các nơi thờ tự như: đền, chùa, miếu, miện
Nhà tù
Đồi núi có địa hình hỗn loạn
Nơi có cảnh sắc u sầu
Nơi ẩm ướt hay địa hình không ổn định
10. Kiêng kỵ lúc ra đi không có người thân bên cạnh
Từ xưa con người rất xem trọng việc nối dõi tông đường, cho rằng lúc người già ra đi, nhất định phải có con cháu bầu bạn để lúc rời đi khỏi thế gian có người tiễn đưa, không cảm thấy cô độc, ở dưới âm phủ cũng không phải nhớ nhung, linh hồn cũng dễ yên nghỉ.
Ngoài ra cũng cần phải tránh việc để người thân chết mà không có ai bên cạnh. Điều này theo quan niệm dân gian cho rằng sẽ khiến linh hồn người chết trở thành cô ma, sống đơn độc ở cõi âm phủ mà không được yên ổn, luôn nhớ về người thân còn sống. Từ đó mà họ sẽ tìm về gặp người thân nhiều hơn để khỏi cô đơn.
11. Kiêng kỵ mai táng vào ngày trùng tang
Khi nhà có đám tang, cần kiêng kỵ mai táng người mất vào ngày trùng tang. Vì mọi người tin rằng mai táng vào ngày đó sẽ có thần trùng về bắt con cháu trong nhà đi nên những ngày sau đó trong nhà sẽ liên tiếp có người chết.
12. Kiêng kỵ để cha mẹ đưa tang con cái
Sở dĩ dân gian ta kiêng việc cha mẹ đi đưa tang con cái vì đây là một việc làm trái với lẽ thường. Con cái phải phụng dưỡng, tiễn đưa cha mẹ. Những nhà có người chết trẻ (con chết trước cha mẹ) được coi là một sự vô phúc, người ta xem người con chết trẻ đó là bất hiếu với cha mẹ. Vì vậy mới có câu: “Người đầu bạc không đi tiễn kẻ đầu xanh”.
13. Kiêng kỵ cho người chết mang theo đồ vật của người sống
Theo quan niệm từ xưa, những đồ vật của người sống đã được họ mang trên mình nên mang hơi của người này. Nếu để người chết mang đi, tức là đã chôn một phần hơi của người sống khiến cuộc sống của người này không được trọn vẹn.
14. Kiêng kỵ mặc quần áo thừa, nằm giường, sử dụng đồ của người chết
Quần áo, giường nằm và những vật dụng của người chết là những thứ thân thiết với người chết lúc sinh thời. Vì vậy mà khi đã sang thế giới bên kia, người ấy vẫn nhớ tới những vật dụng này của mình. Nếu ai lấy những vật dụng đó của người chết để dùng thì sẽ bị âm hồn của người chết về đòi lại và làm cho đau ốm, quặt quẹo, thậm chí là có thể bị bắt theo. Theo quan niệm này mà người ta thường đem đốt tất cả quần áo, giường nằm và những vật dụng quen thuộc của người chết với mong muốn người chết sẽ nhận được nó ở cõi âm.
15. Kiêng kỵ để người đã khuất ở trần
Trước khi trút bỏ hơi thở cuối cùng phải mặc quần áo đẹp cho người đó, không nên để cởi trần ra đi.
Người phương Đông chúng ta rất kỹ tính trong những nghi thức khâm liệm. Trước khi trút bỏ hơi thở cuối cùng phải mặc quần áo đẹp cho người đó, không nên để cởi trần ra đi. Hoặc cũng có thể sau khi người đã khuất ra đi, gia đình người thân sẽ dùng nước sạch thay rửa cơ thể và thay quần áo mới cho người quá cố. Thường thì, người già đến một số tuổi nhất định sẽ dặn dò con cháu chuẩn bị sẵn áo liệm trước để các cụ yên tâm.
Thường thì áo liệm thường được sắm 3 cái, 5 cái, 7 cái, kỵ dùng số chẵn vì theo quan niệm, số chẵn sẽ làm tai họa ập đến gia đình một lần nữa. Áo liệm được làm bằng lụa, kỵ dùng vải gấm hoặc sa tanh với mong muốn ban phúc cho con cháu. Áo liệm cũng không được làm từ da và lông do quan niệm rằng, nếu để người đã khuất mặc áo liệm bằng da và lông thì kiếp sau sẽ đầu thai thành động vật.
16. Cấm kỵ khi báo tang
Khi lo việc ma chay, phải treo mảnh vải trắng, tờ giấy trắng ở bên ngoài cổng để người ngoài biết trong nhà có người qua đời, đồng thời báo tang cho bạn bè, thân thích xa gần, báo tin cho những người ở nước ngoài hoặc ở xa xôi, gọi con cái về chịu tang. Trong đó, báo tang cho thông gia cần phải thận trọng. Cha mẹ mất, sau khi xác định ngày làm đám tang, con trai phải đến nhà thông gia báo tang. Khi báo tang, trước khi vào nhà cần quỳ ở ngoài hành lễ, báo cáo với thông gia tin cha mẹ mất cùng ngày tháng tổ chức tang lễ. Tuy nhiên, những tập tục này ngày nay đã dần phai một đi nhiều vì tính rắc rối và không cần thiết của nó.
17. Kiêng đi nhanh khi khiêng linh cữu
Dân gian có tục giữ cho thi hài người chết được nằm yên, cho nên khi khiêng linh cữu cần phải nhẹ nhàng, thậm chí còn phải cố tình khiêng chậm để thể hiện sự lưu luyến với người đã khuất.
18. Kiêng hạ huyệt khi chưa làm lễ cúng thổ thần
Trước khi hạ huyệt, người ta phải làm lễ cúng thổ thần để xin phép được an táng người chết tại đây. Lễ cúng thổ thần gồm có trầu, rượu, vàng hương và đĩa xôi, thủ lợn, hay giò, gà… Tất cả được bày theo một án đặt theo chiều hướng thuận lợi.
Cúng thổ thần xong, đợi giờ Hoàng đạo thì linh cữu mới được hạ huyệt. Để thêm phần long trọng, người đại diện tang lễ còn làm lễ, đọc văn tế…
19. Kiêng kỵ sau khi hạ huyệt
Sau khi hạ huyệt người đã khuất, người đưa tang cần đi quanh mộ ba vòng, trên đường về kỵ quay đầu nhìn lại, để tránh linh hồn người đã khuất theo người sống về nhà.
Nguồn: Battrangonline
Quang Minh biên tập