Thực phẩm chức năng có thực sự tốt ?

Thị trường thực phẩm chức năng đã bùng nổ với ước tính trị giá 46 tỷ đô la ở Mỹ, và dự kiến sẽ tiếp tục mở rộng. Nếu bạn tin vào những lời quảng cáo rằng chúng có thể cải thiện trí nhớ, tăng cường sức khỏe khớp, sức khỏe tim mạch, giảm cân và nhiều tác dụng khác nữa…

Tuy nhiên, nhiều loại thực phẩm chức năng – có lẽ là hầu hết – hoàn toàn chưa được chứng minh là có thể giúp cải thiện sức khỏe hoặc chống lại bệnh tật. Tệ hơn nữa, như một nghiên cứu gần đây cho thấy, một số loại thực sự có thể gây hại cho bạn.

Tại sao thực phẩm chức năng lại phổ biến như vậy?

Dưới đây là một số lý do:

• Chúng có vẻ an toàn. Bởi vì bạn không cần đơn thuốc để mua chúng, nhiều người cho rằng chúng ít nhất an toàn như aspirin hoặc acetaminophen (Tylenol) và ít có khả năng gây ra tác dụng phụ hơn thuốc kê đơn.
• Chúng được quảng cáo là “hoàn toàn tự nhiên“. Những sản phẩm như vậy có vẻ an toàn hơn nhiều so với loại thuốc được tổng hợp bởi công ty dược phẩm.
• Lời chứng thực và khuyến nghị. Những người nổi tiếng đáng tin cậy và “người thật” đang chứng thực những sản phẩm này và công nhận mức độ tuyệt vời của chúng. (Điều đáng chú ý là nhiều người trong số họ đã được trả tiền cho công việc quảng cáo.)
• Thiếu bằng chứng cho thấy thực phẩm bổ sung không có tác dụng đối với nhiều người. Lập luận thường được đưa ra rằng thiếu bằng chứng chứng minh chúng có hiệu quả không có nghĩa là chúng không có tác dụng; nó có thể là do nghiên cứu phù hợp vẫn chưa được thực hiện.
• Nếu một dược phẩm có hại, nó có bị cấm không? Chắc chắn FDA hoặc một cơ quan quản lý khác sẽ biết liệu loại thuốc này có gây hại hay không, và đảm bảo rằng nó bị cấm.

Đây có vẻ như là những lý lẽ thuyết phục. Tuy nhiên, như một nghiên cứu gần đây đã chứng minh, có lẽ chúng không đủ thuyết phục lắm.

Câu chuyện về deterenol

Deterenol, chất kích thích tiềm ẩn nguy hiểm này có thể gây kích động, đánh trống ngực và thậm chí là ngừng tim đã được tìm thấy trong các thực phẩm chức năng mặc dù cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA đã cấm sử dụng deterenol vào năm 2004. Đây là kết quả một nghiên cứu năm 2021 trên tạp chí y tế Clinical Toxicology khi phân tích các thành phần có tác dụng giúp giảm cân hoặc cải thiện thành tích thể thao. Các nhà nghiên cứu đã xác định được 17 nhãn hiệu thực phẩm chức năng đã liệt kê deterenol như một thành phần và bán chúng trực tuyến.

Trong phân tích của họ, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy deterenol ở các liều lượng khác nhau. Họ cũng tìm thấy tám chất kích thích bị cấm khác. Hai nhãn hiệu có sự kết hợp của bốn chất kích thích bị cấm khác nhau.

Vấn đề lớn là gì?

Đầu tiên, bất kỳ ai sử dụng các thuốc thực phẩm chức năng này đều có thể vô tình gặp rủi ro lớn về sức khỏe. Cũng có khả năng bị mất quyền thi đấu thể thao.

Và sự kết hợp của các thành phần được tìm thấy trong các sản phẩm này có thể tương tác với nhau hoặc với các loại thuốc khác mà bạn đang dùng. Các tác giả nghiên cứu lưu ý rằng “… những sự kết hợp này chưa bao giờ được thử nghiệm trên người và độ an toàn của chúng vẫn chưa được biết rõ.”

Thật không may, đây không phải là một ví dụ cá biệt: các thực phẩm chức năng để tăng cường hoạt động tình dục nam giới hoặc để giảm cân đã bị thu hồi vì chúng chứa các loại dược chất mà không được thông báo cho người dùng. Tất nhiên, các thành phần này có thể làm cho chúng có hiệu quả hơn và làm tăng doanh số bán hàng. Và những ví dụ này có thể chỉ là phần nổi của tảng băng chìm: có thể có nhiều chất độc hại khác được thêm vào mà chúng ta chưa biết đến.

Còn FDA thì sao?

FDA quản lý các dược phẩm và thực phẩm tại Mỹ, nhưng FDA không được phép đánh giá các sản phẩm này về độ an toàn và hiệu quả trước khi chúng được bán. Các đánh giá của FDA chủ yếu xảy ra sau khi một sản phẩm được đưa ra thị trường, chẳng hạn như thu hồi nếu sản phẩm được chứng minh là không an toàn hoặc gây hại.

Rõ ràng, việc theo dõi chặt chẽ mọi thực phẩm bổ sung trên thị trường là một công việc to lớn và vượt xa những gì FDA có thể làm. Đơn giản là không thể chỉ dựa vào FDA để giữ cho chúng ta an toàn khỏi các thực phẩm chức năng có hại được bán rộng rãi hiện nay .

Một người yêu thực phẩm bổ sung phải làm gì?

Nếu bạn đang dùng thực phẩm bổ sung, hãy nghĩ xem tại sao bạn lại dùng nó và cân nhắc giữa sự rủi ro và lợi ích mà nó mang lại. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Tìm hiểu thật kỹ về những gì bạn đang dùng, nhưng hãy chọn các nguồn thông tin một cách cẩn thận.

Và hãy cân nhắc việc dừng các thực phẩm chức năng không được bác sĩ khuyên dùng, và không mang lại tác dụng bạn mong đợi (chẳng hạn như giảm đau khớp).

Điểm mấu chốt

Thực phẩm chức năng có thể kém an toàn và hiệu quả hơn bạn tưởng. Quy định về chúng ít nghiêm ngặt hơn nhiều so với thuốc kê đơn, và có quá nhiều chất bổ sung mà khó để kiểm soát tất cả chúng.

Mặc dù hầu hết các chất bổ sung có thể vô hại, nhưng nhiều loại thực phẩm chức năng có thể không làm được gì nhiều hoặc ít để cải thiện sức khỏe. Từ mà tôi luôn nghĩ đến khi tôi nghĩ về thực phẩm chức năng là: hãy cẩn thận. Tự hỏi bản thân xem liệu bạn có thực sự biết thành phần của chúng và bạn có thực sự cần nó hay không !

Nguồn: Harvard Medical School
Thảo Nguyên biên tập