Quỷ Cốc Tử từ 2 bông hoa nhìn thấy vận mệnh của hai đồ đệ Bàng Quyên và Tôn Tẫn

Quỷ Cốc Tử là tổ sư Tung Hành Gia, là bậc thầy binh pháp, tinh thông học vấn trong thiên hạ. Ông cũng có tài nhìn người và tiên tri vô cùng nhạy bén.

Khi xưa ông sống tại một ngọn núi ở Dương Thành, nơi đó được gọi là Quỷ Cốc vì rừng cây rậm rạp và vô cùng âm u.

Bàng Quyên và Tôn Tẫn vô cùng ngưỡng mộ, trở thành huynh đệ, tôn thờ Quỷ Cốc Tử làm thầy của họ, đồng thời nghiên cứu nghệ thuật binh pháp và chiến thuật.

Ba năm đã trôi qua nhanh chóng, cả hai đều đã có được một số kiến ​​thức về nghệ thuật binh pháp. Vì vậy, Bàng Quyên không thể chịu đựng được sự nóng nảy của mình và cảm thấy mình rất có bản sự. Thế giới rộng lớn như vậy, muốn đi ra ngoài khám phá.

Một hôm Bàng Quyên xuống núi lấy nước và nghe người qua đường nói rằng nước Ngụy đang treo thưởng để tuyển chọn nhân tài, mong muốn tìm kiếm tướng tài. Bàng Quyên vừa nghe đã động lòng, liền muốn xuống núi để đi ứng tuyển nhưng lại lo là Quỷ Cốc tiên sinh không cho đi. Đang trong lúc do dự, Quỷ Cốc Tử nhìn thấy nét mặt của Bàng Quyên đã biết được tâm ý đó. Vì vậy mỉm cười nói với: “Thời vận của con đã đến, tại sao không xuống núi theo đuổi phú quý đi?”.

Bàng Quyên nghe vậy liền lập tức quỳ xuống hỏi: “Đệ tử có ý định này. Chỉ không biết chuyến đi này có suôn sẻ không?”.

Quỷ Cốc Tử nói: Con hãy đi hái một cành hoa núi, ta sẽ bói cho con xem chuyến đi này như thế nào.

Thế là Bàng Quyền liền đi tìm hoa rừng. Bấy giờ đang lúc tháng 6 âm lịch, thời tiết nóng bức, trăm hoa đều đã tàn hết rồi. Quay tới quay lui tìm hết nửa ngày trời, Bàng Quyên chỉ tìm được một cây thân thảo. Bàng Quyên nhổ luôn cả gốc lên đang định mang về cho sư phụ, thì lại nghĩ rằng: “Hoa này mềm yếu như vậy, không phải hoa đẹp”. Bàng Quyên liền ném xuống đất, lại đi tìm thêm một vòng nữa nhưng kỳ lạ là không tìm thấy được bất cứ loại hoa nào khác nữa. Quyên đành quay lại nhặt bông hoa lúc nãy giấu vào trong tay áo.

Bàng Quyên quay về nói với Quỷ Cốc Tử: Trên núi không có hoa

Quỷ Cốc Tử nói: “Nếu đã không có, vậy trong tay áo của con là thứ gì?”.

Bàng Quyên thấy không giấu được nên đành lấy hoa ra. Bông hoa phơi nắng lâu đã héo úa một nửa.

Quỷ Cốc Tử hỏi: “Bạn có biết tên loài hoa này không? Nó có tên là Mộc Hương Nam. Khi nở ra nó có mười hai bông. Đây là số năm mà con gặp may mắn. Được hái trong Quỷ Cốc, gặp nắng nên bị héo, điều đó cho thấy rằng con phải ở nước Ngụy”.

Bàng Quyên vô cùng kinh ngạc. Quỷ Cốc Tử nói tiếp: “Nhưng con đừng lừa dối người khác. Nếu không con nhất định sẽ bị người khác lừa dối lại. Ta có câu này cho con, con nên ghi nhớ: Gặp dê thì vinh, gặp ngựa thì tử”.

Bàng Quyên lễ bái nói: “Lời dạy của sư phụ con, sao dám không ghi nhớ trong lòng”.

Lúc đi chính là Tôn Tẫn đã tiễn Bàng Quyên xuống núi. Bàng Quyên nói: “Ta và huynh có giao tình kết bái, thề cùng nhau phú quý. Chuyến này nếu ta được đề bạt thăng chức, nhất định sẽ tiến cử huynh ta, cùng lập công danh sự nghiệp”.

Tôn Tẫn hỏi lại: Lời này này của đệ có thật không?

Bàng Quyên nói: “Nếu ta nói dối, ta phải chết dưới vạn mũi tên”.

Tôn Tẫn nói: “Cảm ơn lòng tốt của đệ, sao lại thề thốt làm chi!” Hai người rơi nước mắt chào tạm biệt nhau.

Bàng Quyên đến nhà của tướng quốc Vương Thác trước, cùng bàn luận binh pháp. Vương Thác thấy rất hứng thú nên đã tiến cử Bàng Quyên cho Ngụy Huệ Vương. Khi Bàng Quyên vào triều thì đúng lúc Ngự trù (đầu bếp nấu ăn cho vua) của Ngụy Huệ Vương bưng thịt dê hấp dâng lên trước mặt Ngụy Huệ Vương. Trong lòng Bàng Quyên mừng thầm: “Sư phụ ta nói rằng gặp dê thì vinh, quả là không sai rồi”. Huê Vương toan cầm đũa lên thì nhìn thấy Bàng Quyên có tướng mạo khôi ngô tuấn tú, nên bỏ đũa xuống, cho mời đến trước mặt. Từ đó Bàng Quyên thuận lợi thăng quan tiến chức, nắm lấy binh quyền của cả nước Nguỵ, thường dẫn quân chinh phạt các nước chư hầu.

Sau này, Mặc Tử đã ngao du đến những ngọn núi nổi tiếng và tình cờ đi ngang qua Quỷ Cốc, vì vậy ông đã đến thăm người bạn cũ của mình là Quỷ Cốc Tử. Nhìn thấy Tôn Tẫn, cả hai nói chuyện rất vui vẻ. Mặc Tử hỏi Tôn Tẫn đã hoàn tất việc học tại sao không ra ngoài để thành tựu công danh mà mai một trong núi sâu. Tôn Tẫn kể rằng mình có hẹn ước với bạn học là Bàng Quyên, vẫn đang chờ Bàng Quyên tiến cử. Mặc Tử nghe xong liền từ biệt rồi đi đến nước Ngụy để nghe ngóng thực hư về Bàng Quyên.

Mặc Tử đến nước Ngụy, thấy Bàng Quyên dựa vào năng lực của mình mà nói năng kiêu ngạo, biết rằng Bàng Quyên không có ý định giới thiệu Tôn Tẫn nên trực tiếp đề nghị Ngụy Huệ đến gặp Vương Huệ. Ngụy Huệ Vương từ lâu đã nghe đến danh tiếng của Mặc Tử, liền đến mời vào triều để thỉnh giáo binh pháp. Mặc Tử chỉ nói tóm tắt đơn giản, Huệ Vương nghe xong vô cùng thích thú và giữ Mặc Tử ở lại. Lúc này Mặc Tử tiến cử Tôn Tẫn.

Vương Huệ hỏi: “Tôn Tẫn là học trò của thầy Quỷ Cốc Tử, và Bàng Quyên là bạn cùng lớp. Ông nghĩ ai giỏi hơn?”

Mặc Tử trả lời: “Mặc dù Tôn Tẫn và Bàng Quyên là bạn học, nhưng chỉ có Tôn Tẫn là có bí truyền của tổ tiên. Trên thế gian không có đối thủ, huống chi là Bàng Quyên?”

Vua Vương Huệ triệu Bàng Quyên đến hỏi, nói rằng Tôn Tẫn có được bí truyền của Tôn Vũ, thiên hạ vô địch, tại sao không triệu Tôn Tẫn đến giúp.

Bàng Quyên trả lời rất có căn cứ lý lẽ, nói vì nghĩ đến Tôn Tẫn là người nước Tề nên không tiện. Huệ Vương nói: “Nam nhi chết vì người tri kỷ. Chẳng lẽ cứ phải là người nước ta thì mới có thể dùng sao?”.

Bàng Quyên thấy vua Vua Vương Huệ đã quyết định, nên ông đã viết một bức thư cho Tôn Tẫn, nhưng trong lòng đầy tính toán: Quân lực của nước Ngụy bây giờ đều nằm trong tay ta, Tôn Tẫn khi đến nhất định sẽ giành được sủng ái.

Nhưng Ngụy vương có lệnh, không dám không nghe, đợi khi hắn đến mới nghĩ cách khác, không để hắn được trọng dụng”. Thế là Bàng Quyên viết một lá thư trình lên cho Huệ Vương.

Vua Ngụy Vương đã chuẩn bị một chiếc xe ngựa, phái người đến Quỷ Cốc Tử đưa bức thư của Bàng Quyên đi đến Quỷ Cốc mời Tôn Tẫn xuống núi. Tôn Tẫn ở trong Quỷ Cốc, từ lâu đã nghe nói sư đệ Bàng Quyên ở nước Ngụy rất được Ngụy vương xem trọng, trong lòng cũng vô cùng ngưỡng mộ. Đúng lúc nhận được thư của sư đệ Bàng Quyên, mời mình cùng đi phò tá cho Ngụy vương, trong lòng ông vô cùng vui thích. Tôn Tẫn vội vàng mang thư cho Quỷ Cốc tiên sinh xem.

Quỷ Cốc Tử biết được Bàng Quyên đã gặp thời vận, rất được trọng dụng, bây giờ viết thư đến chiêu mộ Tôn Tẫn nhưng trong thư ngay đến một câu hỏi thăm sư phụ cũng không có. Đây rõ ràng là một người vô ơn, không đáng để so đo. Quỷ Cốc tiên sinh biết Bàng Quyên bản tính kiêu ngạo hay đố kỵ, nếu Tôn Tẫn đến đó chắc chắn sẽ không để yên. Quỷ Cốc Tử không muốn cho Tôn Tẫn đi nhưng lại thấy Ngụy Vương trịnh trọng phái sứ thần đến mà bản thân Tôn Tẫn cũng nóng lòng muốn đi. Do vậy ông không tiện ngăn cản. Vì thế, Quỷ Cốc tiên sinh đã kêu Tôn Tẫn đi tìm một cành hoa đến để bốc quẻ xem hung cát phúc họa ra sao.

Lúc đó là vào tháng 9 (âm lịch) khi tiết trời mùa thu se lạnh, trên bàn có một bình hoa cúc vàng. Tôn Tẫn nghe Sư phụ bảo mình tự đi hái một bông hoa, liền nhìn thấy bông hoa cúc màu vàng này trên bàn, Tôn Tẫn liền lấy bông cúc ra đưa cho thầy Quỷ Cốc Tử, nghĩ rằng cứ dùng cành hoa này để bói quẻ trước, bói xong sẽ cắm lại vào bình.

Sau khi xem hoa xong, Quỷ Cốc Tử nói với Tôn Tẫn: “Hoa này đã bị héo và không được tốt, nhưng hoa cúc có khả năng chịu lạnh, không sợ sương buốt lạnh giá, do vậy dù hoa có héo thì đó cũng không phải là một vấn đề lớn.

Điều đáng mừng là nó được nuôi dưỡng trong bình, được mọi người yêu thích xem trọng (dự đoán rằng trong tương lai khi Tôn Tẫn bị tổn hại, sẽ được người khác yêu thích và xem trọng – người dịch). Bình hoa được làm bằng kim loại, là kim loại dùng làm chuông và đỉnh, dự báo rằng cuối cùng con sẽ thoát khỏi khó khăn, danh tiếng vang dội. Nhưng hoa này đề bạt thêm lần nữa sợ là nhất thời không thể được như ý nguyện. Con vẫn muốn đem nó cắm lại vào trong bình, cho thấy rằng công danh của con cuối cùng vẫn phải thành tựu ở cố thổ (nước Tề). Ta sẽ đổi tên cho con, nó có thể giúp con thăng tiến”.

Lúc đó Tôn Tẫn tên là Tôn Tân, sau khi Quỷ Cốc tiên sinh tiên đoán xong tiền đồ của Tôn Tẫn, đã thêm một chữ “Nguyệt” ở bên trái chữ “Tân”, thành chữ “Tẫn”. Có nghĩa là, lúc đó Quỷ Cốc tiên sinh đã biết trước được trong tương lai Tôn Tẫn sẽ phải chịu tẫn hình (hình phạt cắt xương bánh chè), chỉ là thiên cơ không thể tiết lộ. Quả nhiên, vận số của Tôn Tẫn đúng như những gì Quỷ Cốc Tử đã nói, vô cùng chính xác.

Khi Tôn Tẫn rời đi, Quỷ Cốc Tử đã đưa cho Tôn Tẫn một cẩm nang, hướng dẫn đệ tử chỉ mở nó khi khẩn cấp nhất. Tôn Tẫn bái lạy sư phụ, rồi cùng sứ thần nước Ngụy đi xuống núi, lên xe rồi đi.

Khi đến nước Ngụy, Tôn Tẫn bị Bàng Quyên bắt, cắt xương bánh chè và xăm hình trên mặt. Tuy nhiên, Bàng Quyên đã không lấy mạng của Tôn Tẫn ngay mà âm mưa để một thời gian sẽ lấy được binh pháp nghệ thuật của Tôn Tẫn.

Lúc này, Tôn Tẫn vẫn một mực tin tưởng Bàng Quyên là người đã cứu mình không bị vua Ngụy làm hại, tuy bản thân đã trở thành kẻ tàn phế vô dụng nhưng luôn được Bàng Quyên chăm lo. Sau đó, một người hầu của Bàng quyên phục vụ Tôn Tẫn nhìn thấy Tôn Tẫn thì vô cùng kính trọng, cảm thấy Tôn Tẫn thật tội nghiệp, ông ta đã nói sự thật với Tôn Tẫn, nói rằng Bàng Quyên sẽ lấy mạng của Tôn Tẫn sau khi viết xong binh pháp nghệ thuật.

Tôn Tẫn vô cùng bàng hoàng, muốn tìm cách bỏ trốn, chợt nghĩ đến lời dặn của thầy Quỷ Cốc, ông bèn lấy cẩm nang và mở ra, có tấm xuyến vàng với dòng chữ “giả khùng điên” được viết trên đó.

Từ đó Tôn Tẫn đã giả điên và ngớ ngẩn đến mức ăn cả phân, uống nước tiểu, và nằm chuồng heo, Bàng Quyên mới để Tôn Tẫn tự do đi ra ngoài chợ, còn sai người báo cáo mỗi ngày Tôn Tẫn đã đi đâu. Trong lòng Bàng Quyên vẫn không thể yên tâm. Nhưng dù sao đi nữa người đời đều biết rằng người khách quý Tôn Tẫn của Bàng Quyên đã điên rồi.

Trùng hợp vào lúc đó, Mặc Tử đi du ngoạn đến nước Tề, một đệ tử của ông là Cầm Hoạt vừa mới từ nước Ngụy trở về. Mặc Tử hỏi về tình hình của Tôn Tẫn mới biết sự tình, than rằng mình tiến cử Tôn Tẫn lại thành ra hại Tôn Tẫn.

Vì vậy Mặc Tử đã đem chuyện của Tôn Tẫn và Bàng Quyên nói cho công tử Điền Kỵ của nước Tề biết. Điền Kỵ lại nói cho Tề Uy Vương biết. Tề vương quyết định đón Tôn Tẫn về để trọng dụng. Tề Uy Vương sử dụng mưu kế của Điền Kỵ, phái người đến nước Ngụy để tiến cống trà, sai Cầm Hoạt giả làm tùy tùng theo hầu. Cuối cùng dưới sự giúp đỡ của đám người Cầm Hoạt, Tôn Tẫn đã trốn thoát thành công khỏi nước Ngụy.

Tôn Tẫn và Bàng Quyên ở vào thế đối lập trong hoàn cảnh hai nước Tề – Nguỵ xảy ra chiến tranh, vì mối hận cá nhân đôi bên mà đã mở ra những cuộc quyết đấu sinh tử trong nhiều năm.

Tôn Tẫn và Điền Kỵ ở nước Tề lúc đầu rất được trọng dụng, về sau lại bị một kẻ tiểu nhân của nước Tề ganh ghét. Người này bị Bàng Quyên mua chuộc, đã nói không tốt về Tôn Tẫn và Điền Kỵ, cho nên 2 người này lại không được trọng dụng nữa. Cho đến khi Tề Uy Vương qua đời, Tề Tuyên Vương lên ngôi, mới triệu họ về trọng dụng lần nữa.

Sang Tề, Tôn Tẫn có nhiều dịp được so tài với Bàng Quyên. Khi ấy, Quyên cầm đại quyền ở Nguỵ, dương dương tự đắc, thường xuyên mang binh đi chinh phạt các nước chư hầu. Năm 353 TCN, Bàng Quyên thống lĩnh binh lính đánh nước Triệu. Vua Triệu kíp cho người đến cầu cứu nước Tề.

Vua Tề toan đem binh đến giải vây cho nước Triệu nhưng Tôn Tẫn dâng kế “vây Nguỵ cứu Triệu”. Theo đó, Điền Kỵ mang đại quân tức tốc tiến thẳng đến kinh đô Đại Lương của Nguỵ bao vây. Bàng Quyên nghe tin liền vội vã rút binh trở về cứu nước nhà.

Trên đường rút quân về nước, Bàng Quyên bị Điền Kỵ đánh cho đại bại ở Quế Lăng, thậm chí còn bị bắt sống giải về. Nể tình đồng môn, Tôn Tẫn tha cho Bàng Quyên về Nguỵ.

Năm 341 TCN, Bàng Quyên thống suất đại binh sang đánh Hàn để lấy lại thanh danh. Khi hai quân đối địch nhau, Tôn Tẫn dùng kế “rút bếp”, cho quân làm bếp ít đi một nửa sau mỗi ngày.

Bàng Quyên cho người đếm bếp quân Tề, thấy bếp ngày càng ít đi thì cho rằng quân Tề vì khiếp sợ đã đào ngũ bỏ đi cả. Nhân đó, Quyên bỏ trọng binh ở lại, chỉ mang theo khinh binh, gấp rút ngày đêm đuổi theo quân Tề.

Tôn Tẫn đã tính trước được đội quân của Bàng Quyên đến chiều tối sẽ đi qua Mã Lăng, nên mai phục sẵn ở đó. Hai bên đường cây cối rậm rạp, Tôn Tẫn cho người chặt cây hết xuống để cản đường, chỉ để lại một cái cây lớn nhất, cạo sạch phần vỏ cây trên thân cây, dùng than viết lên sáu chữ rất to: “Bàng Quyên chết dưới cây này”, lại viết thêm bốn chữ “quân sư Tôn thị”. Tôn Tẫn căn dặn lính mai phục: “Khi nhìn thấy lửa sáng lên dưới gốc cây thì tất cả nhất loạt bắn tên”.

Khi Bàng Quyên đi đến Mã Lăng Đạo, đúng lúc mặt trời xuống núi, lại không có trăng. Tiền quân hồi báo nói rằng phía trước có cây đổ chặn đường. Bàng Quyên cho rằng vì quân Tề sợ quân Ngụy đuổi theo nên mới dùng cây để chặn.

Bàng Quyên đang định chỉ huy quân lính khiêng dọn cây để thông đường, đột nhiên nhìn thấy thân cây vẫn còn bị bào trắng, có dấu vết chữ viết nhưng ánh sáng mờ khó mà nhìn rõ chữ gì.

Bàng Quyên ra lệnh cho binh lính mang lửa đến soi. Các tướng sĩ cùng nhau đốt lửa lên. Dưới ánh lửa, Bàng Quyên đọc rõ mấy chữ ấy, kinh hãi nói: “Ta trúng kế của Tôn Tẫn rồi!”, vội vàng kêu quân lính rút lui. Bỗng hai bên tiếng reo hò nổi lên, quân Tề nhất loạt bắn hàng vạn mũi tên như mưa xuống. Quân Nguỵ hoang mang, tử thương vô số. Bàng Quyên thế cùng lực kiệt, không muốn thêm một lần nữa chịu nhục rơi vào tay Tôn Tẫn bèn lấy kiếm để kết liễu.

Trước khi chết, Bàng Quyên ngửa mặt lên than rằng: “Hắn sẽ nổi danh sau trận đánh này!”. Sau này, kế rút bếp và trận Mã Lăng mai phục Bàng Quyên của Tôn Tẫn đã đi vào kinh điển của binh gia như một ví dụ sinh động cho chiến thuật dùng lợi nhử địch.

Khi Bàng Quyên xuống núi là Tôn Tẫn đưa tiễn. Tôn Tẫn và sư đệ lau nước mắt từ biệt nhau, quay về trên mặt vẫn còn dính nước mắt.

Quỷ Cốc tiên sinh nhìn thấy mới hỏi: “Con thương tiếc sự ra đi của Bàng Quyên sao?”.

Tôn Tẫn trả lời: “Tình cảm bạn học, sao có thể không thương tiếc?”.

Tiên sinh hỏi: “Con thấy tài năng của Bàng Quyên, có thể làm đại tướng quân không?”.

Tôn Tẫn đáp: “Được sư phụ dạy bảo lâu như vậy rồi, sao lại không thể?”.

Tiên sinh nói: “Chưa hoàn toàn có thể, chưa hoàn toàn có thể”.

Tôn Tẫn kinh ngạc, liền hỏi nguyên nhân, nhưng Quỷ Cốc tiên sinh không trả lời.

Ngày hôm sau, Quỷ Cốc tiên sinh nói với các đệ tử: “Buổi đêm ta ghét nghe thấy tiếng chuột kêu, các con thay phiên nhau canh đêm, đuổi chuột cho ta”. Vào cái đêm đến lượt Tôn Tẫn canh đêm, Quỷ Cốc tiên sinh từ dưới gối lấy ra 13 chương binh pháp của Tôn Vũ đã được Quỷ Cốc Tử ghi chú thêm, giảng giải về lai lịch của nó. Ông nói rằng toàn bộ bí mật dụng binh đều nằm ở trong này, vẫn chưa dễ dàng truyền thụ cho bất cứ người nào. Tiên sinh nói: “Bây giờ thấy con lòng dạ nhân hậu, cố tình lấy ra cho con”.

Tôn Tẫn kể rằng từ nhỏ đã mất cha mẹ, quốc gia gặp biến cố, gia tộc ly tán, tuy biết rằng tổ tiên mình có sách này, nhưng chưa từng có ai truyền thụ. Tẫn bèn hỏi: “Nếu sư phụ đã có chú giải, tại sao không cùng truyền cho Bàng Quyên, chỉ truyền cho một mình con?”.

Quỷ Cốc tiên sinh đáp: “Người có được sách này, khéo dùng thì có lợi cho thiên hạ, không khéo dùng sẽ làm hại thiên hạ. Bàng Quyên không phải người có đức, sao có thể dễ dàng truyền thụ chứ!”.

Vậy là Tôn Tẫn mang sách về phòng ngủ, nghiên cứu sách trong đêm. Ba ngày sau, Quỷ Cốc Tử lấy lại sách, lật từng chương để hỏi, Tôn Tẫn đối đáp lưu loát, không sót một chữ.

Người tu luyện chân chính từ xưa đã có câu: “sư phụ tìm đồ đệ chứ không phải đệ tử tìm sư phụ”, thay vì việc đồ đệ phải đi tìm sư phụ, có thể thấy rõ điều này trong câu chuyện này. Xem ra đã có rất nhiều tinh hoa thời cổ đại không được lưu truyền về sau có lẽ cũng là vì lý do này. Các bậc danh sư ấy không tìm được người có đủ tài đức để kế thừa những tinh hoa trong môn phái, cho nên dù họ có mang những bí kíp xuống mồ còn hơn truyền cho người không đủ đạo đức vậy.

Đăng Dũng biên tập

Nguồn: Soundofhope