Cổ nhân dạy: “Đàn ông có đức chính là tài, phụ nữ vô tài chính là đức” nghĩa là gì?

Qua câu nói: “Đàn ông có đức chính là tài, phụ nữ vô tài chính là đức”, chúng ta phát hiện ra được thế giới quan khác nhau, nhận biết những điều khác nhau của kiếp nhân sinh.

“Đàn ông có đức chính là tài”

Câu này có thể được giải thích theo cách này: Đàn ông dù kinh doanh hay làm quan trong xã hội thì điều quan trọng nhất vẫn là đạo đức, thứ hai là năng lực.

Không có đức thì năng lực càng mạnh, càng nguy hại cho xã hội. Hỉ Thần thời nhà Thanh và Tần Cối thời nhà Tống đều là những người tài giỏi nhưng lại làm hại xã hội.

Trong kinh doanh khi tìm đối tác phải đặt đạo đức lên hàng đầu. Một người đàn ông có triển vọng, cần phải lấy đức làm gốc, tài sẽ đi theo.

Tần Mục Công nhờ có đức cao mà phúc báo lớn

Lịch sử ghi chép lại rằng: vào thời Xuân Thu, Tần Mục Công, vị quân vương thứ 14 của nhà Tần có một khu chăn thả gia súc ở Kỳ Sơn. Nơi đó nuôi rất nhiều ngựa quý. Một hôm có mấy con ngựa chạy đi mất. Người quản lý khu chăn thả vô cùng sợ hãi. Ông đôn đáo chạy đi tìm khắp nơi. Đến một thôn trang thì thấy có xương ngựa.

Ông cho rằng dân làng đã ăn thịt ngựa của nhà vua. Ông nổi giận định đem tất cả 300 người nông dân của làng đó đi xử tử. Nhưng ông nghĩ nếu tự ý quyết định thì sợ Tần Mục Công nổi giận. Ông dẫn người dân làng đến chỗ Tần Mục Công để bẩm báo vì họ đã ăn thịt mấy con ngựa quý ở khu chăn thả. Tần Mục Công nghe xong không những không nổi giận mà còn dịu giọng nói rằng, mấy con ngựa này là thịt nạc tinh, coi như nhà vua ban thưởng để họ uống rượu. Kết quả là toàn bộ 300 nông phu đều được xá tội tử hình, vui mừng trở về nhà.

Mấy năm sau, khi giao chiến với Tấn Huệ Công, đội quân của Tần Mục Công rơi vào tuyệt cảnh. Không chỉ binh sỹ của ông cũng bị quân địch bao vây mà tính mệnh nhà vua khó giữ được. Đúng lúc ấy một nhóm binh sỹ cưỡi ngựa xông đến, hỗ trợ quân của Tần Mục Công chiến đấu. Những người này vô cùng dũng mãnh, khiến toàn bộ quân Tấn phải rút chạy.

Sau khi thoát khỏi hiểm nguy về đến nơi an toàn, Mục Công bày tỏ ra hỏi nhóm binh sỹ dũng cảm kia tử đâu đến. Họ trả lời rằng họ chính là những nông phu trước đây ăn thịt ngựa quý của đại vương mà được đại vương xá tội.

Tần Mục Công là người đức, vì tha tội cho những người đã ăn ngựa quý của ông khiến bản thân ông được đắc cứu. Trận chiến đo Tần Mục Công thắng không phải vì nhờ có tài mà là nhờ có đức.

Phụ nữ vô tài, chính là đức

Nói phụ nữ “vô tài” không phải thực sự không có tài. Câu này có hàm ý rằng “mặc dù rất có tài nhưng tuyệt đối không khoe khoang cái tài đó”, tự cho mình là “không tài cán” gì. Phụ nữ thời xưa ‘cửa chính không ra, cửa sau không bước’ (ngụ ý rằng thường xuyên ở nhà và không tiếp xúc với người lạ bên ngoài) mà lại có tài, hơn nữa còn có thể tự cho mình là ‘không tài’, đây chẳng phải đức hạnh vô cùng cao.

Cũng lại có ý nói rằng là một người phụ nữ, dẫu có tài mà không biết khiêm cung, thích thể hiện, vượt mặt cả cánh đàn ông, nếu người này nếu làm vợ thì sớm muộn gì cũng lấn lướt chồng, gia đình vì thế mà luôn bất hòa. Còn nếu là thân gái còn son cũng rất khó kiếm được mối kết tóc se tơ. Vậy cũng nói, người phụ nữ cần có đức là gốc, nhờ đó coi mình như không có tài. Họ sẽ là người biết vun vén cho chồng, luôn coi chồng là trụ cột gia đình, một mực tôn kính, gia đình vì thế luôn thuận hòa.

Yêu cầu hàng đầu đối với người phụ nữ là có phẩm đức. Như vậy mới có thể xây dựng nên tư cách của bản thân mình. Thứ hai hình dáng cần đoan trang, chững chạc, giữ lễ, không tùy tùy tiện tiện. Thứ ba ngôn từ phải xác đáng, đúng mực, có lễ có tiết. Hơn nữa, lại cần hiểu đạo trị gia. Đạo trị gia bao gồm cách làm thế nào giúp chồng dạy con, kính già yêu trẻ, cần kiệm chăm lo cho gia đình, biết thêu thùa may vá…

Nói tóm lại, đức hạnh người phụ nữ là điều cổ nhân coi trọng nhất. Thứ nhì mới tới tài nghệ. Tức là “Đức trọng hơn tài”. Bất luận là người nam hay người nữ đều như vậy.

Phụ nữ không vì tài mà xem nhẹ đức hạnh

Trong “Tùy Đường diễn nghĩa”, cho rằng nữ tử tài đức vẹn toàn hiểu được đạo lý là không nhiều. Những nữ tử thích xem hí kịch, đọc tiểu thuyết về tình cảm trai gái. Thậm chí làm những việc đùa gió trêu trăng hay làm những việc xấu xa. Như thế không bằng những người không biết chữ, giữ yên bổn phận cần có của một nữ tử.

Suy xét tới lượng lớn tài nữ chốn thanh lâu tinh thông thi thơ được cuối thời Minh, đầu thời Thanh.Trần Kế Nho đặc biệt chỉ rõ: chữ “Tài” trong câu “Nữ tử vô tài mới là đức” chỉ tài văn chương đặc biệt của những phụ nữ nơi đây.

Nếu nữ giới không xem trọng đức hạnh của bản thân, còn khoe khoang tài hoa, đùa gió trêu trăng. Như vậy là trái với đạo đức phẩm hạnh cần có của người phụ nữ. Như thế, không có tài năng văn chương còn tốt hơn. Câu nói “Hoạn thị tài vọng tác, sử nhân thán vi hữu tài vô đức” .

Câu nói “Nữ tử vô tài mới là đức” không phải có phụ nữ không có tài hoa. Mà muốn nhấn mạnh đức hạnh mới là quan trọng nhất. Người có đứng hạnh thì có tài cũng không khoe khoang. Đó thực sự là người có hàm dưỡng cao.

Đăng Dũng biên tập

Nguồn: secretchina/nguyenuoc