Trong các tác phẩm võ hiệp chúng ta thường được thấy các nhân vật có công phu cao thâm có thể tay không đỡ dao, tay không đập vỡ đá, cầm cung bắn rơi chim đang bay, .v.v. còn có người đứng xa trăm bước bắn trúng lá dương nhỏ xíu gọi là “Bách bộ xuyên dương”, liệu công phu ấy có thật hay không? Dưới đây là câu chuyện về điều đó.
Thời Xuân Thu, tướng Dưỡng Do Cơ và Phan Đảng đều là người nước Sở, có tài thiện xạ. Một hôm, cả hai thử tài với nhau. Phan Đảng giương cung bắn luôn ba phát đều trúng đích bia. Dưỡng Do Cơ nói:
– Nhà người bắn trúng đích bia, chưa lấy gì làm lạ. Ta trăm bước bắn trúng lá dương.
Mọi người đứng quanh lấy làm lạ, chưa hiểu ý của Do Cơ nói là như thế nào, Do Cơ thấy vậy nói tiếp:
– Tức là đánh dấu vào một lá dương, ta đứng xa trăm bước, bắn một phát trúng giữa lá ấy nên mới gọi là “bách bộ xuyên dương”.
Để thưởng thức tài thiện xạ của họ Dưỡng, mọi người kéo nhau đến cây dương. Một người lấy mực đánh dấu vào một chiếc lá. Dưỡng Do Cơ bước từ cây dương đếm đúng trăm bước, quay người lại giương cung lắp tên, bắn ra một phát. Không thấy tên rơi xuống đất, mọi người đổ đến cây xem. Thì ra cây tên ấy vướng trên cành cây dương, còn cái mũi xuyên qua chiếc lá đã bôi mực. Phan Đảng nói:
– May được trúng đấy thôi. Bây giờ, ta theo thứ tự mà đánh dấu vào ba chiếc lá, nhà ngươi lại theo thứ tự mà bắn trúng được cả ba thì mới là tay hào kiệt.
Phan Đảng liền đánh dấu ba chiếc lá: chiếc đề chữ “nhứt”, chiếc đề chữ “nhị”, chiếc đề chữ “tam”. Dưỡng Do Cơ nhìn qua một lượt, đoạn lui ra ngoài trăm bước, lại theo thứ tự của mỗi chiếc lá: một, hai, ba mà bắn luôn ba phát, đều trúng cả. Mọi người chấp tay bội phục, nói:
– Quả thật là thần nhân.
Phan Đảng lòng khen thầm, nhưng cũng muốn khoe tài mình, bảo:
– Bắn như thế cũng là giỏi, nhưng nghề bắn cần có sức khỏe mới được. Ta có thể bắn suốt qua được mấy lần áo giáp.
Đoạn bảo quân sĩ xếp áo giáp bảy lần liền nhau, dày gần một thước. Mọi người cho là khó bắn qua được. Phan Đảng lại sai đem bảy lần áo giáp ấy treo lên đích bia, đoạn đứng xa trăm bước, cố sức thẳng cánh giương cung bắn một phát. Chỉ nghe tiếng tên bay vút đi mà không thấy tên rơi xuống đất, mọi người đổ lại xem, reo ầm lên:
– Thật tài! Thật tài!
Nguyên Phan Đảng bắn mạnh quá, tên ấy xuyên thấu bảy lần áo giáp như đinh đóng cột. Phan có vẻ tự đắc, truyền cho quân sĩ đem mấy lần áo giáp ấy xuống, và vẫn để mũi tên găm như vậy, định đưa cho tất cả trại lính cùng xem. Nhưng Dưỡng Do Cơ bảo:
– Khoan đã, đừng hạ xuống vội. Để ta thử bắn một phát nữa xem sao.
Mọi người vui vẻ đồng ý. Nhưng Dưỡng Do Cơ giương cung toan bắn lại thôi. Chúng nhân lấy làm lạ hỏi, Do Cơ nói:
– Nếu cứ theo lối cũ mà bắn như vậy thì không lấy gì hay lạ. Ta sẽ có một cách bắn khác hơn. Nói xong liền bắn ngay một phát. Mũi tên đi không cao, không thấp, không lệch về tả hữu mà lại cắm thẳng ngay cái đốc tên của Phan Đảng và đẩy mũi tên này sang qua bên kia. Còn mũi tên của Dưỡng Do Cơ thì thay vào cắm chỗ thủng ấy. Mọi người xem thấy đều lắc đầu lè lưỡi và hoan hô tán thưởng.
Bấy giờ Phan Đảng mới chịu phục. Trong sử lại có chép: Vua Sở đi săn ở Kinh Sơn, gặp một con vượn có tài bắt tên rất giỏi. Vua Sở truyền quân vây mấy vòng rồi giương cung bắn. Nhưng bắn phát nào vượn cũng bắt được cả. Vua Sở truyền gọi Dưỡng Do Cơ đến. Con vượn nghe tiếng “Dưỡng Do Cơ” liền kêu gào ầm lên, ra vẻ sợ hãi. Dưỡng Do Cơ đến nơi giương cung bắn trúng ngay con vượn. Vì vậy Dưỡng DO Cơ được cho là người bắn giỏi nhất thời Xuân Thu.
Biên tập Thông Lộ