Bài thuốc chữa bệnh từ cây bồ kết
Bồ kết là loại quả rất quen thuộc với người dân ở các vùng nông thôn, quả dùng làm dầu gội trị gàu, giúp tóc óng mượt hơn. Nhưng ít ai biết công dụng của cây bồ kết với sức khỏe rất tuyệt vời, trong Đông y được ứng dụng nhiều trong bài thuốc chữa bệnh.
- Trị trẻ nhỏ bị chốc đầu, rụng tóc
Quả bồ kết đốt thành than, tán nhỏ rửa sạch vết chốc, rồi dùng than bồ kết đắp lên.
- Trị trẻ nhỏ chốc đầu, lở ngứa do nấm
Bồ kết ngâm vào nước nóng rửa sạch nơi tổn thương, sau đó lấy bột bồ kết đã đốt tồn tính tán bột và rắc vào.
- Trị trúng phong cấm khẩu
Quả bồ kết bỏ hạt, dùng vỏ nướng cháy nghiền thành bột, uống 0,5 đến 1g/ngày. Khi sắc thì dùng 5 đến 10g quả bồ kết bỏ hạt sắc uống.
- Trị méo miệng do trúng gió
Lấy 10 quả bồ kết nướng giòn, tán nhỏ mịn, trộn sền sệt với loại dấm tốt. Miệng méo về bên phải thì đắp má bên trái và ngược lại. Đến khi khô thì hòa thêm dấm cho vừa dẻo để đắp tiếp. Đối với người mới bị bệnh thì cách này rất có tác dụng.
- Điều trị kinh giản, co giật, đờm ngược lên nghẹt cổ, miệng sùi đờm dãi, hoặc hen suyễn, đờm kéo lên khò khè khó thở
Sử dụng bồ kết đốt tồn tính và phèn phi lượng bằng nhau, trộn đều, hòa vào nước cho uống mỗi lần 0,5g, ngày uống 3 đến 6g cho đến khi hạ đờm xuống được hoặc nôn ra đờm thì ngừng.
- Trị ho
Bồ kết 1g, đại táo 4g, quế chi 1g, sinh khương 1g, cam thảo 2g, nước 600ml, sắc còn 200ml chia uống 3 lần/ngày.
- Hỗ trợ giảm đường huyết
Bên trong gai và trái bồ kết có một số chất giúp hạ đường huyết rất hiệu quả, tuy không tác động mạnh và nhanh như insulin, nhưng nó có thể giúp lượng đường huyết trong máu bệnh nhân giảm một cách từ từ, ổn định mà không gây ra tụt huyết áp quá đột ngột.
Chất keo của hạt bồ kết tươi có chứa một số chất glycosid, đường tự nhiên, protein… giúp hòa tan chất xơ và ổn định đường huyết.
Bệnh nhân tiểu đường có thể dùng tươi hoặc phơi khô trái bồ kết hãm nước rồi uống dần để trị bệnh. Trong khi uống hàng ngày cần chú ý liều dùng cần phù hợp với lượng đường huyết để có hiệu quả tốt nhất khi sử dụng.
- Trị phụ nữ sưng vú
40g gai bồ kết thiêu tồn tính, 4g bạng phấn. Hai vị đều tán nhỏ, trộn đều, sử dụng 4g mỗi lần uống.
- Phòng bệnh cho sản phụ
Rải một lượt quả bồ kết cùng mọt chút muối lên 1 chậu than củi đốt cháy đỏ dùng xông cho sản phụ.
- Trị sâu răng, nhức răng
Bồ kết lấy quả tán nhỏ, đắp vào chân răng, nhổ đi nếu chảy nước dãi; chúng ta cũng có thể sử dụng bột bồ kết đốt tồn tính nhét vào chân răng.
Ta cũng có thể lấy quả bồ kết nướng cháy đen, bẻ vụn rồi ngâm với rượu trắng (4 phần rượu, 1 phần bồ kết). Sau 1 ngày, 1 đêm thì mang thuốc này ra ngậm, nhổ đi rồi lại ngậm, làm vài ngày là khỏi hẳn.
- Trị nghẹt mũi, khó thở hoặc viêm xoang
Đốt quả bồ kết, mũi sẽ thông và dễ thở hơn sau khi xông khói vào mũi.
- Thông mũi, tỉnh não
Hãm nước từ trái bồ kết tươi hoặc phơi khô nghiền nhỏ và pha nước uống, hương vị và mùi thơm của bồ kết giúp sảng khoái tinh thần, thông khí; giúp thông tắc mũi, ngạt mũi.
- Trị kiết lỵ kéo dài không khỏi
Lấy 50g hạt bồ kết sao vàng hơi sém, tán thành bột mịn, trộn với hồ nếp, hoàn viên to bằng hạt ngô. Ngày uống 10 đến 12 viên, chia làm 2 lần sáng, chiều.
- Trị bí đại tiện
Lấy 3 đến 6g hạt bồ kết sắc đặc rồi uống.
- Trị bí đại tiện
Bồ kết lấy 200 hạt không sâu, không mọt, tẩm sữa rang vàng, tán nhỏ mịn, hòa với mật, làm thành viên to bằng hạt đậu,uống sau bữa ăn khoảng nửa giờ, mỗi lần uống 30 viên.
- Trị bí đại tiện, tắc ruột hoặc bụng trướng sau mổ không trung tiện được, hoặc phù ứ nước
Sử dụng bồ kết đốt tồn tính tán bột, trộn với dầu mè hoặc dầu đậu phộng tẩm vào bông để vào trong hậu môn, làm vài lần sẽ thông đại tiện và trung tiện được.
- Trị trẻ nhỏ bị đầy bụng
Hứng khói bồ kết được đốt trên bếp than vào bàn tay hoặc lá trầu rồi ép vào bụng trẻ.
- Hỗ trợ tiêu hóa
Trong thành phần của trái bồ kết có chứa nhiều chất vitamin E, protein, glycosid (một loại có tính chất tẩy rửa nhẹ giống như thuốc xổ).
Tuy có độc nhưng Glycosid lại có tác dụng thúc đẩy tiêu hóa, tăng lực co bóp cho ruột non, dạ dày và trực tràng, giúp ích trong việc hòa tan các chất xơ, hấp thụ thức ăn được diễn ra dễ dàng.
Bởi vậy, bồ kết được dùng để trị một số bệnh về đường tiêu hóa, kiết lỵ, trẻ con bị đầy hơi và khá hiệu quả trong chống rối loạn tiêu hóa.
- Trị trĩ
Dùng 15 quả bồ kết vào đun sôi với nước và đổ ra chậu, đợi đến khi nước bớt nóng, có thể thò tay vào được thì cho bệnh nhân ngồi vào chậu để ngâm. Đến khi nước nguội thì lấy tay đẩy búi trĩ cho thụt vào và băng lại để giữ cố định.
Cùng lúc dùng 5 quả bồ kết tẩm sữa nướng giòn, tán nhỏ mịn, hòa với mật, đường đặc cho vừa dẻo. Viên hỗn hợp trên thành từng hạt như hạt đậu, dùng 20 viên/ngày, uống hết chỗ thuốc đó thì ngừng.
- Trị giun kim
Sử dụng bồ kết đốt tồn tính tán bột, trộn với dầu mè hoặc dầu đậu phộng tẩm bông để vào trong hậu môn, mỗi ngày một lần, 3 ngày liên tiếp, làm vào buổi tối.
- Trị mụn nhọt sưng tấy, đau nhức
Đem 4 đến 8g gai bồ kết sắc uống mỗi ngày.
- Trị quai bị
Quả bồ kết dùng một lượng vừa đủ, đốt thành than, tán bột mịn, trộn đều với dấm thanh. Dùng bông thấm thuốc này đắp lên chỗ quai bị, đợi khoảng 20 đến 30 phút thì thay thuốc 1 lần.
- Trị trứng cá, tàn nhang
Dùng 1 chén nhỏ hạt bồ kết cùng 40g hạnh nhân đem đi tán mịn. Lấy 1 thìa hỗn hợp trên pha ít nước cho sền sệt rồi bôi lên chỗ có tàn nhang và trứng cá vào buổi tối trước khi đi ngủ. Rửa sạch vào buổi sáng sau khi ngủ dậy.
- Trị ghẻ lở lâu năm
Đem 10 quả bồ kết nhét vào bao tử heo (đã rửa sạch), buộc kín và nấu chín. Khi ăn, chỉ ăn phần bao tử heo còn lại bồ kết thì bỏ đi. Sau khi dùng thuốc này, người bệnh sẽ bị đi ngoài tuy nhiên không gây nguy hiểm.
- Trị mụn nhọt bọc không vỡ mủ
Dùng 5 đến 10g gai bồ kết nấu nước uống. Ta có thể phối hợp gai bồ kết với cam thảo và kim ngân hoa, mỗi vị 2- 8g, sắc nước uống.
Ông bà ta xưa kia còn có kinh nghiệm sử dụng gai bồ kết cùng quả bồ hòn đốt thành than, tán bột mịn, trộn với bồ hóng bếp và nhựa thông làm cao dán nhọt cho rút mủ rất tốt.
Biên tập: Lan Hương