Trong Kinh Dịch viết: “Tích thiện chi gia, tất hữu dư khánh, tích bất thiện chi gia, tất hữu dư ương”. Ý tứ là: Gia đình nào thường hay hành thiện tích đức, tất sẽ có nhiều phúc khí để lại cho con cháu; gia đình nào không tích thiện tất gặp thừa tai ương. Đạo lý xưa nay dù là làm việc gì thì tâm cũng nên có thiện niệm, như vậy Trời cao vĩnh viễn sẽ không khiến bạn phải chịu thiệt.
Trong Kinh Dịch có viết như sau: “Đất có tính nhu hoà, người quân tử dựa vào đức dày để nâng đỡ vạn vật. Trời đất, khiêm nhường mà thâm sâu, dung nạp vạn vật, hà tất có tính toán chi? Vậy mới nói: so đo qua lại, kỳ thực chính là tính toán với bản thân. Ngày ngày âm mưu tính kế, dối người lừa mình, người thân dần dần xa lánh, bạn bè rời bỏ, con đường nhân sinh càng đi lại càng hẹp! Hồ đồ nhiều hơn một chút, ít tính kế đi một chút. Nhân sinh không tính toán, thật tốt nhường nào!”…
Có một viên quan quận ở thời nhà Tống, nhìn bề ngoài là một người thấp kém và khiêm tốn. Đến ngày mãn hạn quan, ông ta sẽ trở về quê nhà, mỗi ngày ông đều ở trong nhà sau những cánh cửa đóng kín, không để ý đến bất cứ điều gì không liên quan đến mình, an nhàn, hưởng thụ cuộc sống.
Chẳng bao lâu sau, vợ ông lại sinh được một cậu con trai, hai vợ chồng rất hài lòng và tình yêu của họ khi đó không thể nói thành lời.
Sau đó, người con trai bị bệnh và hấp hối, và vị quan già đã phải chăm sóc, đối với người già thì đây là một việc bị phá vỡ cuộc sống sinh hoạt bình thường rất khủng khiếp. Ông ta nghe nói có một đạo sĩ ở Lào Sơn có thể đoán trước được tương lai nên đích thân đến hỏi.
Sau khi nghe anh ta thuật lại và thỉnh cầu, đạo sĩ chỉ cười nhạt nói: “Cứ thả lỏng đi, không chết được đâu!”
Lão nhân gia không biết đạo sĩ có ý tứ gì, là tốt hay xấu, nhất là tiếng cười của đạo sĩ khiến lão cảm thấy thật đáng ngại. Ông cụ về quê nhờ một vị thầy thuốc nổi tiếng nhưng không ngờ rằng bệnh của con trai mình sẽ sớm được chữa khỏi.
Sau khi lớn lên người thanh niên này kiêu ngạo, buông thả, ăn chơi sa đọa, cờ bạc và làm đủ mọi việc xấu xa, chỉ trong vài năm, hắn đã hủy hoại toàn bộ gia tài của ông già. Sau đó phải đền mạng trong một vụ xử tội người khác. Quan quận già sau khi chết cũng không có con cháu để thờ cúng.
Dân làng nói: “Ông già này hồn nhiên vô tư, sao lại sinh ra đứa con hoang đàng như vậy?” Ai cũng khó hiểu. Nhưng sau này, có người nói: “Tôi thấy lúc đầu anh ấy chỉ là một sinh viên nghèo trong hoàn cảnh tồi tàn. Khi đã trở thành quan tòa quận và nhiệm kỳ chưa đầy mười năm, anh ấy bỗng chốc trở thành một người giàu có. Sau đó, sống theo cách của anh ấy. Việc trở thành quan chức và trở nên giàu có nhanh chóng nên chắc có nhân quả bảo ứng ở đây”.
Sau khi suy nghĩ kỹ càng, cuối cùng mọi người cũng nhận ra: “Xem ra người có làm, thần có thấu, thiên hạ tính không bằng trời tính!” Con người trong cơn si mê thì cho rằng mình thông minh, hễ làm việc xấu là có thể làm bằng được và nghĩ rằng có thể giấu giếm được. Như mọi người đều biết, con người có cái may mắn lại tưởng mình giỏi giang, nhưng tất cả đều không bằng trời tính.
Câu nói của người xưa: “Trên đầu ba thước có thần linh”, cuộc sống không thể dối trá, mọi việc có thể thể giấu được người, nhưng không che được với thần của trời đất.
Chàng sinh viên nghèo trong hoàn cảnh khó khăn nhưng lại mưu trí, xảo quyệt. Làm quan huyện, nhiệm kỳ chưa đầy mười năm, hám tiền của cải, tuy thoát khỏi sự trừng phạt nghiêm khắc của pháp luật, nhưng không thoát được sự trừng phạt của trời. Trời sinh cho ông một đứa con hoang đàng, của cải bị tiêu tan, lại còn bị tru di tam tộc, không còn con cháu nối dõi.
Người xưa nói: “Quân tử ái tài thủ chi hữu đạo”. Ý tứ của câu nói trên là: “Người quân tử quý trọng của cải, nhưng lấy của cải phải đúng đạo lý”. Tục ngữ thường nói: “Chim dẫu bay cao, chết cũng trên đĩa; cá sâu trong ao, chết cũng vì mồi”.
Phàm là đứng trước mỗi một sự việc đều cần phải đầu tư, mất mát gì đó nhưng nếu như trong tâm con người ta cứ cố chấp vào những tính toán nhỏ nhoi, sẽ dễ dàng rơi vào cái bẫy của lợi ích. Bao nhiêu người, vì dục vọng mà rơi vào cảnh khốn khổ, vì mê hoặc mà mất đi lý trí.
Nguồn Secretchina Hằng Tâm biên tập