“Lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Nói thì dễ kỳ thực làm được thì không dễ dàng. Thông qua thái độ và lời ăn tiếng nói cũng có thể nhận thấy phẩm cách và đạo đức tu dưỡng của một người. Vậy phải nói như thế nào mới đúng cách?
Socrates là một triết gia người Hy Lạp cổ đại (người Athens), ông được coi là một trong những người đã sáng tạo ra nền triết học phương Tây. Socrates là một người nổi tiếng đức hạnh với quan điểm: “Hạnh phúc có được khi dung hoà cùng đạo đức”.
Một hôm có cậu học trò chạy đến hớt hải và nói với ông: “Thưa thầy, con có tin này muốn nói với người”.
Socrates chặn lời cậu và nói: “Điều con muốn nói với ta đã dùng qua ba cái sàng lọc chưa?”
Cậu học trò cau mày không hiểu hỏi lại: “Dạ, ba cái sàng lọc nào thưa thầy?”
Ông đáp: “Cái thứ nhất gọi là ‘chân thực’. Điều con muốn nói với ta có thật không?”
Cậu đáp: “Con cũng không rõ ạ, con nghe thấy người ta bàn tán rôm rả lắm!”
Socrates: “Thứ hai, điều con định nói với ta nếu như không phải là thật, thì ít nhất nó cũng có thiện ý đúng không?”
Cậu học trả lời: “Không thưa thầy, hơn nữa còn ngược lại!”
Ông đáp lại: “Ta hỏi con, tin tức mà khiến con nóng vội như vậy phải chăng rất quan trọng?”
Học trò lại thưa: “Cũng không quan trọng ạ”.
Lúc này Socrates nói: “Vậy việc mà con muốn nói với ta, vừa không chân thực, không mang ý thiện, lại chẳng quan trọng, thế thì con đừng kể nữa! Cái tin đó sẽ không thể quấy rầy được con và ta đúng không?”.
Câu chuyện trên đã nói rõ một cách thế quan trọng mà nhiều người thường bỏ qua: Khi chưa suy nghĩ kỹ thì không nên tùy tiện nói. Trừ khi bạn biết chắc chắn câu chuyện đó là chân thực, hoặc ngay cả khi bạn thực sự biết, thì cũng không nên nói cho người khác, trừ phi bạn cảm thấy chuyện này cần phải nói ra.
Vậy nên trước khi mở miệng nói bất cứ một điều gì đó, nếu như đều có thể suy nghĩ thấu đáo như các cụ ta vẫn thường dạy “uốn lưỡi ba lần trước khi nói”, khi ấy người nghe chắc chắn sẽ thụ ích, họ cũng sẽ không bị tổn thương hay phiền muộn. Lâu dần bạn sẽ phát hiện rằng có rất nhiều việc là không cần thiết phải nói, và cũng không nên nói.
Nguồn Secretchina
Đường Vân