Người biết sửa sai thì vẫn là bậc quân tử, người không biết sửa sai chỉ là kẻ tiểu nhân

Người quân tử làm gì cũng cân nhắc lẽ phải trái đúng sai. Còn tiểu nhân có thể vì lòng tham vật chất mà gây điều bất nghĩa. Người quân tử tự tin, tự trọng, tự lực, tự cường nên gặp việc khó trước hết tự thân vận động, tìm kiếm ở mình khả năng thích ứng, đối phó. Bất đắc dĩ mới tìm hỗ trợ từ người khác…

Một vài người thường có xu hướng che giấu khuyết điểm của họ và lo sợ sẽ bị người khác lợi dụng khi họ biết khuyết điểm của mình. Một số người còn cho rằng “Không nên vạch áo cho người xem lưng”; vì vậy, khi biết những người thân với mình đã làm sai điều gì đó và không thể đối diện với thực tế, họ sẽ bảo vệ những người đó và che đậy những điều sai trái kia. Tuy nhiên, một người quân tử thực thụ thì nên đường đường chính chính, đó mới là đức hạnh.

Cổ nhân có câu: “Đoản bất khả hộ, hộ đoản chung đoản; trường bất khả căng, căng tắc bất trường.” (Nghĩa là:Dốt không thể giấu, càng giấu càng dốt. Giỏi không thể phô [trương], phô [trương] thì không giỏi) 

Trong “Tả truyện: Tuyên công nhị thập niên” (Sử ký Tề Tuyên Công) viết rằng: “Nhật nguyệt chi thực, hà tổn ư minh” (Nghĩa là: Nhật thực, nguyệt thực, sao che mờ được ánh sáng?) Câu đó ngụ ý rằng hình tượng của bạn sẽ không bị tổn hại vì bạn để lộ khuyết điểm của mình. 

Ông Henry Hawkins, Giám đốc Quản lý của Tập đoàn Thực phẩm Henry, phát hiện ra rằng chất bảo quản trong các sản phẩm của công ty ông có độc tố, nhưng có thể giúp bảo quản thực phẩm lâu hơn. Mức độ độc hại này không quá cao, nhưng có thể gây hại cho người tiêu dùng nếu họ sử dụng chúng trong một thời gian dài. Nếu không dùng chúng, thực phẩm sẽ không giữ được lâu. Nếu kết quả thí nghiệm này được công bố, toàn ngành công nghệ thực phẩm sẽ tẩy chay công ty của ông.

Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, Henry đã quyết định công bố: Các chất bảo quản này gây hại cho người dùng. Sau khi thông tin này được tiết lộ, hầu hết các hãng thực phẩm đều lên án ông và buộc tội ông có động cơ xấu. Họ đã liên kết với nhau để tẩy chay các sản phẩm của Tập đoàn Thực phẩm Henry, đẩy tập đoàn này vào một tình cảnh vô cùng nguy khốn.

Mối bất hòa này đã kéo dài trong suốt 4 năm. Hawkins đã tổn thất rất nhiều tiền vì hành động trung thực và dũng cảm này, nhưng ông đã trở nên nổi tiếng với tất cả các hộ gia đình ở Mỹ.

 Chính phủ bắt đầu ủng hộ chính sách của công ty ông. Sau đó, các sản phẩm của Tập đoàn Thực phẩm Henry đã trở thành những sản phẩm được khách hàng tín nhiệm nhất. Công ty của ông đã nhanh chóng khôi phục và mở rộng. Không lâu sau, Hawkins đã trở thành một lãnh đạo xuất sắc trong ngành công nghiệp thực phẩm.

Lâm Bô triều đại nhà Tống đã viết trong cuốn Tỉnh tâm lục(Nhật ký giải ưu phiền) như sau: “Người biết sửa sai thì vẫn là bậc quân tử, người không biết sửa sai chỉ là kẻ tiểu nhân”. Che giấu khuyết điểm cũng tựa như việc không đến gặp bác sỹ khi bị bệnh, và chỉ càng làm sự tình xấu đi. 

Thừa nhận khuyết điểm và nhanh chóng chỉnh sửa chúng sẽ làm giảm tổn thất tới mức tối thiểu. Có khuyết điểm không phải là điều đáng sợ. Điều đáng sợ là người ta hành xử tùy tiện mà không chịu nhận sai. Che giấu cũng chỉ được trong chốc lát chứ không thể kéo dài mãi mãi. 

Những hành vi gian lận là không phù hợp với nguyên lý của vũ trụ; cứ làm việc xấu mãi, tất sẽ gặp báo ứng. Một người nên hành xử đường đường chính chính, như thế mới có thể được người khác nể trọng. 

Người quân tử trên không oán trời, dưới không trách người (thượng bất oán thiên, hạ bất vưu nhân), luôn luôn sống trong đức nhân, đức hoà, cho nên tâm hồn được an vui. Đồng thời, quân tử tự thấy mình cũng chỉ bằng hoặc còn kém người, chưa toàn thiện, nên có thái độ khiêm cung, từ tốn, không lộ vẻ kiêu căng.

Trái lại, kẻ tiểu nhân chỉ muốn vượt trội hơn người, lấn lướt người, muốn người thua kém mình và phải tôn sùng mình, nên luôn lộ vẻ kiêu căng. Vì luôn bận tâm ganh đua hơn kém, oán ghét, sân hận, thiếu khoan dung độ lượng, nên tâm hồn kẻ tiểu nhân không bao giờ được an vui.

Nguồn Chanhkien.org

Gia An biên tập