Tại sao nói 36 kế, bỏ chạy là thượng sách?

Mới đây, người ta đã phát hiện bộ thẻ ngọc “ba mươi sáu kế” ở thành phố Tế Ninh, tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc). Phát hiện này đã làm rõ những vấn đề liên quan đến tác phẩm nổi tiếng này.

Bất cứ khi nào khi tình huống phát triển đến mức không thể cứu vãn, không có một chiến lược nào tốt hơn, bắt buộc bạn phải buông bỏ mọi thứ vào lúc này để chạy thoát thân.

Tại sao lại là 36 kế thay vì 18 kế, 64 kế …? Nó chỉ ra rằng nó có một cái gì đó liên quan đến tư duy triết học Trung Quốc.

1. Nguồn gốc của chiến lược “Tam thập lục kế, tẩu thị thượng sách”

Trước tiên, nói về nguồn gốc của “Chiến lược ba mươi sáu kế”. Đây không phải là chiến lược của bậc thầy chiến lược Quỷ Cốc Tử, cũng không phải là chiến lược của bậc tài quân sự Gia Cát Lượng, mà nó liên quan đến vị tướng có công sáng lập của Nam triều của Lưu Tống – Đàn Công.

Đàn Công là một cựu binh trên chiến trường, ông mồ côi cha mẹ từ nhỏ. Ông theo Lưu Dụ, hoàng đế nước Ngô của nhà Lưu Tống chinh chiến từ đông sang tây, từ nam chí bắc, bất khả chiến bại và lập công lớn.

Khi ông còn sống, ông giống như một Vạn Lý Trường Thành kiên cố của Nam triều, vì thế nhà Bắc Ngụy đã không dám mang quân sang Nam triều gây hấn, quân sĩ nhà Bắc Ngụy rất sợ ông, thậm chí còn vẽ cả chân dung của ông để treo ở nhà để xua đuổi tà ma.

Năm Nguyên Gia thứ tám, quân Bắc Ngụy hùng mạnh cướp lại Lạc Dương, Hà Nam và những nơi khác trước đây đã bị Lưu Dụ chiếm đóng.

Đàn Công được lệnh tấn công Hà Nam lần nữa, trong hơn 20 ngày đã đánh với quân Bắc Ngụy hơn 30 trận, nhiều lần thắng lợi, nhưng khi đánh đến Lạc Thành, vì lương thực và cỏ cho ngựa ăn gần như cạn kiệt nên phải dựng lều để tìm phương cách khác.

Thấy quân mình đang bị yếu thế, và lo sợ cuộc tấn công của quân Bắc Ngụy, một số binh lính trong quân của Lưu Dụ đã đầu hàng nhà Bắc Ngụy, họ đem tin rằng lương thực trong quân bên Lưu Dụ đã cạn kiệt mà đến bẩm báo cho nhà Bắc Ngụy.

Các binh sĩ của Đàn Công thấy vậy cũng dao động, sợ hãi mà mất đi tinh thần, họ đang trong tình trạng vô cùng hoang mang.

Đàn Công lúc này đã bày ra một kế, ông đã lợi dụng ban đêm, dàn dựng cảnh “dùng thẻ hát đo cát” để đánh lừa tai mắt của kẻ thù, làm cho quân thù hoảng loạn. Ông đích thân vào trại kiểm tra kiểm tra gạo, ông sai lính đo gạo, một lính thì đếm bao gạo, một lính bên cạnh lấy thẻ tre đánh số, trên mặt đất đầy những bao gạo (thực chất là đựng cát), và cố tình để rách những lỗ nhỏ ở trên bao để hở ra những hạt gạo trắng ngần.

Quân địch có những thám tử được cử đi dò la xem quân của Đàn Công như thế nào, khi thấy cảnh này bèn vội vã trong đêm về bẩm báo với tướng quân của Bắc Ngụy rằng ở doanh trại của Đàn Công vẫn còn rất nhiều lương thực, nên quân Bắc Ngụy vì thế đã bỏ cuộc truy đuổi quân Đàn Công.

Để rút về phía nam an toàn, Đàn Công đã ra lệnh cho tất cả các tướng sĩ mặc áo giáp, còn bản thân thì mặc một bộ đồ trắng, cưỡi ngựa mà từ từ đột phá vòng vây. Quân Bắc Ngụy thấy rất khó hiểu sao đi chiến đấu lại không mặc áo giáp, lại không sự lo lắng, sợ hãi, họ sợ rằng có mai phục ở phía sau, vì thế đã không dám đến gần quân Đàn Công nữa, sau đó tướng quân Bắc Ngụy đã hạ lệnh toàn bộ quân quay về phương bắc. Lần này, mặc dù quân Đàn Công không giành được chiến thắng, nhưng việc bảo toàn được lực lượng quân trở về ngay trước mặt quân thù đã làm tăng danh tiếng của ông rất nhiều.

Vương Kình, phản tặc của quân Đàn Công cho biết: “Chiến lược ba mươi sáu kế kế chạy của Tấn Công là chiến lược tốt nhất”. Đây là nguồn gốc của câu nói mà chúng ta thường nói “Tam thập lục kế, tẩu thị thượng sách”. Tuy nhiên, khi kẻ phản nghịch Vương Kình nói ra điều này, đã dùng hàm ý mỉa mai nhạo báng Tấn Công chỉ biết chạy chốn quân địch.

2. Vì sao lại có 36 sách?

Vậy, tại sao lại nói “36 sách”? “Sách” và con số “Ba mươi sáu” có thể bắt nguồn từ việc người xưa dùng Thi thảo để bói may rủi.

Khi bói cỏ Thi, trước tiên hãy rút ra một sách (một căn) từ năm mươi căn cỏ Thi, sau đó chia phần còn lại thành hai phần, sau đó đếm bốn sách (bốn căn) để xác định âm hào hoặc dương hào.

Dịch Truyện của Tuân Sảng có viết rằng, 64 quẻ “To lớn thay Càn nguyên, vạn vật khởi đầu sinh sôi”. Dương khí của Càn là nguồn gốc nguyên khí sinh ra sinh mệnh vạn vật. Càn nguyên dùng số 9 (cửu), càn nguyên dùng số chín, bốn sách cỏ thi nhân với chín là 36 sách. Do đó, có thể thấy được ý nghĩa của “Ba mươi sáu sách”, có nghĩa là vạn vật đều bắt đầu từ đó, phát sinh từ đó, và tạo ra những biến hóa vô tận.

Vào cuối thời nhà Minh và đầu thời nhà Thanh, một số người đã tạo ra 36 điển cố quân sự có thật trong lịch sử, được gọi là “36 kế”, gồm: Man thiên quá hải, Vi Ngụy cứu Triệu, Tá đao sát nhân, Dĩ dật đãi lao, Sấn hỏa đả kiếp, Dương đông kích tây, Vô trung sinh hữu, Ám độ trần thương, Cách ngạn quan hỏa, Tiểu lý tàng đao, Lý đại đào cương, Thuận thủ khiên dương, Đả thảo kinh xà, Tá thi hoàn hồn, Điệu hổ ly sơn, Dục cầm cố túng, Phao chuyên dẫn ngọc, Cầm tặc cầm vương, Phủ để trừu tân, Hỗn thủy mạc ngư, Kim thiền thoát xác, Quan môn tróc tặc, Viễn giao cận công, Giả đồ diệt quắc, Thâu lương hoán trụ, Chỉ tang mạ hòe, Giả si bất điên,  Thượng ốc trừu thê, Trụ thượng khai hoa, Phản khách vi chủ, Mỹ nhân kế, Không thành kế, Phản gián kế, Khổ nhục kế, Liên hoàn kế, Tẩu vi thượng kế.

Mới đây, người ta đã phát hiện bộ thẻ ngọc “ba mươi sáu kế” ở thành phố Tế Ninh, tỉnh Sơn Đông (Trung Quốc). Phát hiện này đã làm rõ những vấn đề liên quan đến tác phẩm nổi tiếng này. “Ba mươi sáu kế” đã được in thành sách và phát hành đã lâu, những kế sách như “điệu hổ ly sơn”, “mỹ nhân kế”, “khổ nhục kế”… kế thứ 36 là “rút lui là thượng sách”… vẫn thường được nhiều người nhắc đến, nhưng lâu nay vẫn có những cuộc tranh luận trong giới học thuật Trung Quốc về niên đại và tác giả của “Ba mươi sáu kế”. Đa số người đời nói rằng chiến lược “Ba mươi sáu kế” là của Tôn Tử thời Xuân Thu, hoặc của Gia Cát Lượng thời Tam Quốc

Nhưng phát hiện này cho phép người ta khẳng định rằng tác phẩm “Ba mươi sáu kế” ra đời vào đời Tùy. Tác giả là một võ tướng nổi tiếng thời Nam Tống tên Đàn Công.

Thiên Hà biên tập

Nguồn: epochtimes